Arı sütü, genç işçi arıların hipofarenjiyal ve postserebral bezlerinden salgılanan bir arı ürünüdür.Genç işçi arılar arısütünü ana arı adaylarını ve ana arıları beslemek için üretir.Larvalar üç günlükken alınır,süt taplanır.
Şekil 1. Arı sütünün hasadı
Arı Sütünün Fiziksel Özellikleri
Arı sütü homojen, kirli beyaz renkte, keskin kokulu, ekşimsi tat da suda çözünen kıvamlı bir maddedir.
Arı Sütünün Kimyasal Özellikleri
Arı sütü yaklaşık olarak 66% su, 15% şeker, 5% yağ, yüksek oranda aminoasitlerle birlikte 13% protein ve vitaminler (biotin, flik asit, inositol, niasin, pantotenik asit, piridoksin, riboflavin, tiamin, vitamin E) içerir. 0,7–1,2% lik oranlarda da mineral maddeler (kalsiyum, manganez, potasyum, sodyum, bakır, çinko, demir) içermektedir.
Protein, arı sütünün esas bileşenidir ve kuru materyalinin yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Arı sütünün bazı özellikleri lipid moleküllerinin varlığına atfedilse de çoğu kanıtlanmış biyo-aktiviteleri protein içeriğinden kaynaklanmaktadır.
Arı sütü ayrıca antibakteriyel bir protein olan “10-hidroksi–2-dekenoik” asiti içermektedir.
Arı Sütünün Arılar İçin Önemi
İşçi arılar hayatları boyunca larva dönemlerinin ilk üç gününde arı sütüyle beslenirler, kraliçe arı için ise arı sütü hayatı boyunca tek besindir. Bal arısı larvasının özel olarak arı sütüyle beslenmesi sonucunda, kovandaki diğer erişkin bireylerin yoksun olduğu morfolojik ve fonksiyonel karaktelere sahip, doğurgan ve uzun ömürlü erişkin bir kraliçe arı gelişir.
Arı Sütünün Biyolojik Aktiviteleri
İnsanlara da arılarla aynı etkiyi gösterdiği inanışından dolayı arı sütü yaygın olarak kozmetik veya besin takviyesi olarak kullanılmaktadır. Arı sütünü biyolojik aktiviteleri içeriğindeki eser elementlerin miktarına bağlı olarak çeşitlilik göstermektedir. Antiaging, hipoglisemik ve anti-tumoral, anti-imflamatör, DNA koruyucu, antioksidan ve karaciğer koruyucu özellikleri de belirtilmiştir.
Arı Sütünün Kullanım Şekli
Çeşitli formlarda besin olarak (diğer arı ürünleri ile karıştırılarak, dondurularak veya liyofilize edilerek). Kozmetik yapımında (krem, losyon vb. birçok ürün) kullanılmaktadır.